Fuck stilzitten

Nu jullie allemaal op de hoogte zijn van de laatste ontwikkelingen rondom mijn huid, wil ik graag de focus verschuiven richting mental health en een update geven over de rest van mijn leven. Want ook daar is veel gebeurd het afgelopen half jaar!

De laatste keren dat ik hierover schreef waren tussen neus en lippen door in een post over  trade-offs en natuurlijk in de grote ik-moet-dit-echt-kwijt-nu-want-dingen-gaan-helemaal-niet-goed-maar-hopelijk-binnenkort-wel post over het stoppen met mijn promotieonderzoek.

Om het even cru te zeggen, de laatste keer dat ik hier inhoudelijk woorden over op ‘papier’ zette was ik aan het herstellen van een flink heftige periode. Het ging beter met mijn overspannenheid, dat was duidelijk. Het was verstandig te stoppen met mijn PhD, ook duidelijk. Maar hoe ik verder moest met mijn professionele leven… niet zo duidelijk. En dat vond ik terrifying!

Om toch die verschrikkelijk enge vraag te beantwoorden, en omdat herstel de ruimte verdient die het nodig heeft, besloot ik een aantal maanden werkeloos te blijven. Ik was heel duidelijk naar mezelf -less so naar het UWV- dat het gewoon niet de bedoeling was dat ik snel een baan zou vinden.

Wat ik wel mocht? Veel zelfzorg, veel zelfreflectie en met een open, nieuwsgierige houding andere carrièreopties overwegen. Dus dat heb ik gedaan.

Ik overwoog…

  • …de biomedische industrie in te gaan als image processing expert.
  • …arbeidspsychologie te gaan studeren.
  • …seksuoloog te worden.
  • …voor de klas te gaan staan als wiskundedocent.
  • …studieadviseur te worden.
  • …beroemd te worden met een YouTube kanaal.
  • …loopbaanadviseur te worden.
  • …toch een wiskundemaster te gaan doen.
  • …mijn blog professioneel te gaan ontwikkelen.
  • …relatietherapeut te worden.
  • …simpelweg niet meer te gaan werken en even te vertrouwen op het andere inkomen in mijn huishouden.

Ik overwoog vanalles, het ene meer serieus dan het ander, het ander meer realistisch dan het een.

En ondertussen zat ik niet stil (want fuck stillzitten, overspannen of niet, mijn geest heeft stimulatie nodig) en had ik een paar projecten lopen waar ik mijn intellectuele, sociale en creatieve energie in kwijt kon. Zo rolde ik perongeluk in het begeleiden van een supportgroep en leerde ik meer over coaching. Ook bleef mijn blog een uitlaatklep en werden mijn teksten gepubliceerd.

En juist het bezig zijn met deze dingen gaf mij inzicht in wat ik echt belangrijk, interessant en voldoenend vind aan werk. Blijkbaar ben ik geinteresseerd in het helpen van mensen op de een of andere manier. Ook vind ik het fijn om kennis over te dragen en wil ik graag in teamverband werken. In ieder geval weet ik dat ik de eenzaamheid van programmeren goed zat ben, wat de voor de hand liggende optie van verder gaan in de biomedische industrie in ieder geval tijdelijk uitsluit. Maar ik vind het ook jammer om helemaal het inhoudelijke van mijn wiskundige/technische basis achter te laten.

Dus zette ik mijn zinnen op het worden van studieadviseur.

Niet dat dat nou per definitie mijn droombaan is of dat ik het per se wil, maar het voelt wel een stuk makkelijker om dat diepe dal uit te komen met een doel. Want hoe luchtig ik er ook over kan doen, ik weet al sinds mijn 16e dat ik wilde promoveren en moet ineens, met de duigen van mijn droom nog onder mijn arm, op de proppen komen met een acceptabel alternatief. Succes daarmee. 

Maar, ik had een top naast mijn dal gekozen en kon dus paden gaan verkennen die me op zijn minst omhoog zouden leiden, in plaats van alle richtingen tegelijk te proberen en rondjes te blijven lopen. Ik praatte met bevriende studieadviseurs en ontdekte de gaten in mijn CV. Ik besloot mijn lege weken te vullen met colleges arbeidspsychologie en ‘motivation and performance’ en ging me oriënteren op coachingsopleidingen. En ik ging voorzichtig zoeken naar vacatures. Ik was weer in beweging.

En ja, zoals dat gaat zijn alle boeiende vacatures ver weg en word je niet uitgenodigd voor de vacatures dichtbij die eigenlijk net niet bij je passen. Ach, het is vast beter dat ik niet studieadviseur word bij een studie waar ik niets van weet. Maar daardoor werd toch langzaam de focus breder. Gelukkig voelde dat dal lang niet zo diep meer en kreeg ik wat meer uitzicht over het landschap. En andere toppen zagen er eigenlijk ook best interessant uit. Ben je mijn stomme metafoor al zat?

Hoe dan ook, uiteindelijk ben ik uitgenodigd voor gesprekken bij drie functies. De verstandige baan in Nijmegen bij mijn oude faculteit die duidelijk minder wetenschappelijk inhoudelijk zou zijn dan ik hoopte, maar een goede plek kan zijn om te wennen aan stressloos werken. De extreem shiny, maar onverstandige baan in Nijmegen die vermoedelijk te hoog gegrepen is (en te stressvol in herstellende staat), maar zo cool zou zijn als het lukt. En de inhoudelijk perfecte baan in Eindhoven bij een emotioneel beladen instituut waar ik weer voor zou moeten gaan forenzen.

Het werd natuurlijk de verstandige baan, communicatiemedewerker (internationale) masterwerving voor de FNWI, met de lieve collega’s, hele goede (secundaire) arbeidsvoorwaarden, uitdagingen op nieuwe, andere vlakken, maar een net iets minder inhoudelijke match dan een droombaan.

En ondertussen zit ik niet stil. Want fuck stilzitten, mijn geest moet blijven dromen.

Kiezen voor sanity

Als promovendus heb ik voor de lastige taak gestaan om mijzelf, in mijn eentje, vier jaar lang te motiveren zonder duidelijke structuur, substantiele mogelijkheden tot samenwerking of mentale support. En net als 50% van mijn PhD-collega’s ging ik hieraan onderdoor. Ik werd overspannen.

Mijn persoonlijke respons op de stress van onderzoek was procrastination. Uitstelgedrag. De berg van werk die nog gedaan moest worden -en ooit zou moeten resulteren in een boek, een belangrijke presentatie en beoordeeld worden door een comité- was zo groot geworden dat ik me er simpelweg niet toe kon zetten om nog geconcentreerd aan het werk te zijn. Dus leidde ik mezelf af op alle mogelijke manieren. Zoals achteraf zo mooi te herkennen is, zorgde dit ervoor dat de berg die ik probeerde te beklimmen alleen maar hoger leek te worden terwijl mijn zelfvertrouwen zo klein werd dat ik oprecht niet meer dacht dat ik slim genoeg was om onderzoek te kunnen doen. Imposter syndrome en stress-symptomen namen me over. De bedrijfsarts zei dat het beter was als ik drie maanden niet werkte om te herstellen. Uiteindelijk was ik na negen maanden pas/al weer voor 50% aan het werk.

Als gevolg hiervan liep ik, aan het einde van mijn vierjarig contract, behoorlijk achter. In september hoorde ik dat de universiteit mij geen verlenging kon geven om de twee artikelen nog te schrijven die nodig zijn om te promoveren. De conclusie was dat ik waarschijnlijk nooit zou promoveren.

Aangezien ‘het doen van een PhD’ nogal flink samenhing met mijn gevoel van identiteit en eigenwaarde, duurde het even om de schrik en rouw te verwerken die dit nieuws bracht… maar daarna kwam introspectie. Want voor een lange tijd zorgde de druk op mijn schouders, de tunnelvisie van een PhD, ervoor dat ik alleen maar kon kijken naar mijn ‘falen’. Ik focuste op wat ik verkeerd deed en hoe ik ervoor moest zorgen dat het beter zou gaan. En juist doordat de PhD zo samenhing met mijn eigenwaarde, vergat ik dat een PhD ook gewoon een baan is. En hoewel ik oprecht het onderwerp nog steeds hartstikke interessant vind (image processing op het hart met MRI en tensorrekening) en onderzoek nog steeds waanzinnig gaaf vind, kon ik niet anders dan concluderen dat de werkvorm van een PhD me grondig ongelukkig maakt.

Dus toen ik een aantal dagen na dit gesprek te horen kreeg dat ik alsnog een verlenging zou kunnen aanvragen onder specifieke voorwaarden en dan wellicht, door hard te werken en wellicht in mijn eigen tijd door te gaan alsnog mijn papiertje kon halen, besloot ik om dit aanbod vriendelijk af te slaan.

Ergens ben ik dankbaar dat overspannen zijn mij dwong om mijn leven van wat afstand te bekijken. Hierdoor was het proces van het loskoppelen van ‘een PhD doen’ van mijn eigenwaarde al begonnen. Dat heeft het ietsje makkelijker gemaakt om de moed op te brengen om geen verlenging aan te vragen en te kiezen voor mijn eigen geluk.

Hoewel… makkelijk…

De beslissing is uiteindelijk pas tot stand gekomen na een dag hard huilen, drie dagen complete numbness, een goed gesprek met mijn psychologe, een alternatief carrièreplan opstellen en daar alvast wat netwerking voor doen en een verhelderende spoed-vakantie naar Glasgow om mijn mede-slachtoffer en goede vriendin ook-PhD-er op te zoeken. Je eigenwaarde herdefiniëren is maar lastig…


Een aangepaste versie van deze post is ook gepubliceerd in Gaaf!, verenigingstijdschrift van de VMCE.

Over stress

tumblr_inline_nxyo9zgwpP1tgfwux_540.jpg

Een jaar geleden, bij mijn voortgangsgesprek, kwam het naar voren dat ik alle touwtjes aan elkaar moest gaan knopen. Ik was halverwege mijn promotieonderzoek en al het werk wat ik de voorgaande twee jaar had gedaan moest in journal papers worden verwerkt. Er moest worden uitgebreid en toegepast. Nu werk ik aan een heleboel verschillende onderzoekslijnen die tegelijk lopen, die allemaal stuk voor stuk gaaf zijn, maar gezamenlijk wel veel werk. Natuurlijk had ik voorzien dat ik vervolgens gestrest zou raken, dus ik had een hele goede planning gemaakt die behoorlijk sluitend was. So far, so good.

Het probleem ontstond ineens bij de gedachte die volgde op dit gesprek. Ik ben namelijk koning-schuldgevoel en maakte me vaak zorgen of ik wel hard genoeg werkte. Zeker in het begin was ik alleen maar aan het facebooken. En mijn begeleider had ook al een keer (of twee?) laten vallen dat hij vond dat er veel vertraging in mijn werk zat. Het was dus niet gek dat vervolgens deze gedachte naar boven kwam borrelen:

“Nu moet ik echt laten zien wat ik kan. Nu moet ik laten zien dat ik alle touwtjes
in handen heb, dat ik in staat ben om goed onderzoek te doen.”

To walk the walk, zeg maar. Maar dat kleine stemmetje in mijn geweten maakte van de redelijke planning ineens iets heel groots in mijn hoofd. Dat als ik het niet zou redden, of als ik (weer?) de bal zou laten vallen, ik het inderdaad niet kon.

Maar zelfs met die extra druk die ik op mezelf uitoefende, ging het eigenlijk nog best prima. De planning was nog uitvoerbaar, en stapje voor stapje kwam ik er eigenlijk wel. Tot er er plotseling een nieuwe samenwerking bij kwam die veel tijdrovender bleek dan verwacht. En dat was de druppel.

Dit resulteerde in een break-down. Ik was niet meer in staat om de kleinste input te verwerken en elke persoon die me aansprak terwijl ik ‘geconcentreerd’ aan het werk was zorgde voor paniek. Mijn zelfvertrouwen in kunnen werken kelderde naar een dieptepunt en ik vond mezelf terug in een lege hotelkamer op werkbezoek in Barcelona zonder enig idee hoe ik nog iets nuttigs uit mijn handen kon krijgen.

Na veel aandringen van mijn stress-coach (a.k.a. de grote liefde) heb ik een goed gesprek met mijn begeleider gehad en besloten dat het grote boze samenwerkingsproject op pauze werd gezet. Het slechte nieuws wilde mijn begeleider zelfs wel doorspelen naar de betrokken artsen. Dat was een enorme last van mijn schouders.

Maar de fout zat hem natuurlijk in de gedachte dat ‘ik het nu allemaal goed moest doen, of anders…’. Deze gedachte werkt verschrikkelijk verlammend. En ja, nu ik dit allemaal opschrijf klinkt het natuurlijk heel logisch. Maar enkel dit simpele inzicht heeft al veel geholpen om uit die periode van enorme stress te kruipen.

Ik ben uiteindelijk weer met een kleine hoeveelheid zelfvertrouwen aan het werk gegaan, hoewel het altijd een heikel punt is gebleven. In slechtere periodes mag ik al blij zijn als het lukt om stapje voor stapje het werk doen wat voor me ligt en twee uur op een dag bezig te zijn. Maar soms, op de goede dagen, lukt het me om met een bredere blik naar de planning te kijken met het idee: ‘goh, wat zal ik nu eens voor leuks doen?’.

 


Picture by Dick van Aalst, 2010.